SALINSIK
Gabay sa Kaalaman ng Pagsasaling-Wika
Simulain sa Pagsasalin
1. Bawat wika ay nakaugat sa kultura ng mga taong likas na gumagamit nito.
Her heart is as white as snow.
SalinBusilak sa kaputian ang kanyang puso.
2. Bawat wika ay may kanya-kanyang natatanging kakanyahan.
Jose watered the plants.
The plants were watered by Jose.
Dinilig ni Jose ang mga halaman.
Ang mga halaman ay dinilig ni Jose.
Lilia bought a book.
Nagbili ng aklat si Lilia.
Bumili ng aklat si Lilia.
3. Hindi kailangang ilipat sa pinagsalinang wika ang kakayahan ng wikang isinasalin.
Si Pedro ay nanood ng sine.
Nanood ng sine si Pedro.
Nanood si Pedro sa sine.
Sine ang pinanood ni Pedro.
Pedro movie a saw.
Saw Pedro a movie.
Movie Pedro a saw.
A movie saw Pedro.
Pedro saw a movie.
4. Ang isang salin upang maituring na mabuting salin ay kailangang tanggapin ng pinag-uukulang pangkat na gagamit nito.
Operation (Mathematics)
operasyon (tumutukoy sa pagsasama-sama, pagbabawas, pagpaparami at paghihiwahiwalay)
operasyon (tumutukoy sa pag-oopera)
5. Bigyan ng pagpapahalaga ang uri ng Filipino na angkop na gamitin sa pagsasalin.
Stop
Tama na.
Husto kana.
6. Ang mga daglat, akronim, formula na masasabing establisado o universal na ang gamit ay hindi na isinasalin.
DepEd (sa halip na KagEd mula sa Kagawaran ng Edukasyon)
7. Kung may pagkakataon na higit sa isa ang matatanggap na panumbas sa isang salita ng isinasaling teksto, gamitin ang alinman sa mga iyon at pagkatapos ay maaaring ilagay sa talababa (footnote) ang iba bilang mga kahulugan.
Bag
Sisidian, supot, bayong.
8. Laging isaisip ang pagtitipid ng mga salita.
Tell the children to return to their seats.
Sabihin mo sa mga bata na bumalik sa kanilang upuan.
Paupuin mo ang mga bata.
9. Nagkakaroon lamang ng tiyak na kahulugan ang isang salita kapag ito'y nagiging bahagi ng parariia o pangungusap.
He ate a cup of rice. (kanin)
The farmers harvested rice. (palay)
He bought a kilo of rice. (bigas)
10. Isaalang-alang ang kaisahan ng mga magkakaugnay na salitang hiram sa Ingles.
solid and liquid
solido at likwid; solid at likido
solido at likido; solid at likwid
Mabisang Pagsasalin
1. Kung magkakaroon ng ibang pakahulugan sa itutumbas na salita, humanap ng ibang maaaring ipalit dito o di kaya linawin ang kahulugan ng salita sa pamamagitan ng context clue.
His paper was soaked in water.
Basa ang kanyang papel.
Basa sa tubig ang kanyang papel.
Basa ang kanyang sulatang papel.
2. Hangga't magagawa ay iwasan ang paggamit ng panumbas na salita na may kaanyo sa ibang wika sa Pilipinas ngunit hindi kakahulugan.
Your servant is already here.
Narito na ang iyong lingkod.
Narito na ang iyong tagapaglingkod / katulong / utusan.
3. May mga pagkakataon na ang isang kaisipang ipinahahayag nang tahasan sa Ingles ay kailangang gamitan ng eupemistikong salita sa Filipino upang hindi maging pangit sa pandinig.
sex - pakikipagtalik
sperm - punlay, punia ng buhay
penis - ari ng lalaki
vagina - ari ng babae
4. Ang isang magandang pamagat sa Ingles ay hindi nangangahulugang magiging maganda ring pamagat sa Filipino.
Broken Arrow - Sirang Palaso
Sirang Palaso - Tanggal Mukha
Speed - Bilis
The Exorcist - Ang Sinaniban
Malayang Talakayan
Sa pagsasaling wika, hindi salita sa salita ang pagsasalin
Mga Halimbawa:
Kapag isinalin ito sa Tagalog ng salita sa salita ay katulad ng ama, katulad ng anak. Bagaman at nakapagsalin tayo sa Tagalog, hindi naman natin naisalin ang diwa nito. Ang nararapat na salin ay, kung ano ang puno ay siya ang bunga.
Salin: Isa itong mahalaga at masayang araw.
Hit the nail on the headSalin: Gawin ang nararapat.
Break the iceSalin: Mapalagay ang loob.
With bells onSalin: Nagagalak.
Move heaven and earthSalin: Gawin ang lahat ng paraan.
Salin: Matulog ng mabuti.
Lend a handSalin: Tumulong ka.
He is a well-known poetSalin: Siya ay isang bantog na makata.
If i were in your shoesSalin: Kung ako ang nasa iyong kalagayan.
Salin: Duyog
BiologySalin: Haynayan
FormulaSalin: Sanyo
MechanicsSalin: Sigwasan
ArithmeticSalin: Bilnuran
Salin: Numerator
DamikaySalin: Polynomial
TayahanSalin: Calculus
TaoSalin: Homo-sapiens
LiknayanSalin: Physics
Teknik o Paraan ng pagsasalin ng tula
Sa pagsasalin ng isang tula sa paraang patula rin, may iba't ibang teknik ang ginagamit ng mga tagapagsalin. May mga nagsasalim na isinasalin muna ang tula nang tuluyan upang matiyak na nakuha ang mensahe ng tula. Pagkatapos ay saka pa lamang ito aayusin ng patula.
Halimbawa:
I read within a poets book a word
that starred the page:
"Stone walls do not a prison make,
Nor iron bars a cage.
"Yes, that is true and something
More; You'll find where'er you roam,
That marble floors and gilded walls
Can never make a home.
But every home where love abides
And friendship is a guest
Is truly home, and home sweet home!
For there heart can rest.
Unang Hakbang: Pagpapakahulugan
Estilo A: Linya por linya ang pagpapakahulugan kung ang balak rin ang kanyang gagawing ng tagapagsalin ay linya por linya pagsasalin.
a. Nabasa ko sa aklat ng isang makata
b. ang ganitong salita na namumukod sa isang pahina:
c. "Ang pader na bato ay hindi bilangguan;
d. gayundin, ang rehas na bakal ay hindi hawla."
a. Oo, totoo iyon, at totoo pa rin
b. na makikita mo kahit saan ka magpunta
c. na ang sahig na marmol at ginintuang pader,
d. kailanman ay hindi maituturing na tahanan
a. Subalit ang tahanan na tinatahanan ng pagmamahalan
b. at ang pagkakaibigan ay panauhin
c. ay tunay na tahanang at napakatamis na tahanan
d. sa pagkat doon ang puso ay makapagpapahinga
Estilo B: Kung hindi linya por linya ang balak na gagawing pagsasalin na ang ibig sabihin ay maaaring magkapalit-palit ng pusisyon ang mga linya o ang mga bahagi ng mga linya, ang "paraphrasing" o pagpapakahulugan ay maaaring ganito.
Sa aklat ng isang makata ay namumukod sa isang pahina ang "salita ang pader na bato ay hindi bilangguan at ang rehas na bakal ay hindi rin hawla."
Oo, totoo iyon, at totoo parin na makikita mo kahit saan ka magpunta na ang sahig na marmol at ginintuang pader, kailanman, ay hindi maituturing na tahanan.
Subalit ang bawat tahanan na pinananahanan ng pagmamahalan at ang pakikipagkaibigan ay panauhin, iyon ang tunay na tahanan at tahanang kagiliw-giliw sapagkat doon ang puso ay makapagpapahinga.
Ikalawang Hakbang: Pagbuo ng Pansamantalang Mga Taludtod
Halimbawa ng tulang nakasulat sa Ingles na isinalin sa Filipino:
Orihinal sa Teksto:
I think that I shall never see
A poem lovely as a tree.
A tree whose hungry mouth is prest
Against the sweet earth’s flowing breast;
A tree that looks at God all day,
And lifts her leafy arms to pray;
A tree that may in summer wear
A nest of robins in her hair;
Upon whose bosom snow has lain;
Who intimately lives with rain.
Poems are made by fools like me,
But only God can make a tree.
Salin sa Filipino:
Sa aking palagay ay hindi na ako makakakita pa
Ng tulang sindikit nitong punungkahoy na kaaya-aya
Bibig na dayukdok di ibig alisin sa pagkakadikit
Sa dibdib ng lupang ang daloy ng buhay, walang kasing tamis
Sa buong maghapon, sa mukha ng Diyos lamang nakatingin
Ang dahunang bisig ay nangakataas sa pananalangin
Kung nagtatag-init, ang maagong buhok ay nahihiyasan
Ng pugad ng ibong pugad din ng tuwa at kaligayahan
Sa kanyang kandungan, ang kabusilaka’y doon umiidlip
Sa buhos ng ulan ay magkarayamang nakikipagtalik
Tula’y nagagawa ng mga gaya kong mulala at hangal,
Mga punungkahoy, ang nakagagawa’y tanging Diyos lamang
Talasanggunian
Delos Santos et. al. (2019). Pagpapataas ng kasanayan sa pagsasalin ng wikang Ingles sa Tagalog sa STEM 11B sa pamamagitan ng QR Code. Sinipi sa https://www.studocu.com/ph/document/southern-luzon-state-university/mathematics/pagpapataas-ng-kasanayan-sa-pagsasalin-ng-wikang-ingles-sa-filipino/20175413.
